Łańcuchy dostaw w erze zawirowań na globalnych rynkach

Spis treści Wstęp Trendy 8 zjawisk Zapasy Cykl biznesowy Kapitał obrotowy Karty Kursy walut Płatności 6 sposobów Partnerstwo Strona 9 spowodowany wzrostem cen, gwałtownie podwyższając stopy procentowe. Te działania wywołały z kolei wzrost kosztów finansowania zewnętrznego do dawno niespotykanych rozmiarów, co najmocniej uderzyło w najmniejsze firmy. Jednocześnie dbałość o łańcuchy dostaw największych graczy otworzyła przed wieloma firmami z sektora SME szansę na nawiązanie strategicznych partnerstw z większymi podmiotami, stwarzając okazje do wychodzenia poza lokalne rynki. – Szok inflacyjny został wzmocniony przez gwałtowne wzrosty cen energii po rosyjskiej inwazji na Ukrainę i ograniczeniu dostaw rosyjskich surowców do Europy. Niemniej szok ten nie mógłby się tak szybko rozprzestrzenić i utrwalić, gdyby nie silny popyt i dobra sytuacja na rynku pracy – wyjaśnia główny ekonomista Citi Handlowy. Część gospodarstw domowych zgromadziła w okresie pandemii większe niż zazwyczaj oszczędności, które po otwarciu gospodarki pomogły sfinansować odłożony popyt. Jednocześnie bezrobocie wwielu gospodarkach – w tymw Stanach Zjednoczonych i krajach Unii Europejskiej – utrzymało się na niskim poziomie. Dzięki temu nawet w obliczu szoku energetycznego gospodarstwa domowe nie musiały nadmiernie obawiać się utraty pracy i nie musiały znacznie ograniczać wydatków. Przebudowa łańcuchów dostaw przyniosła istotne korzyści Polsce i innym krajom Europy Środkowej. Po wybuchu wojen handlowych między Chinami i Stanami Zjednoczonymi część firm postanowiła przenieść wybrane etapy procesu produkcyjnego do krajów bliższych ostatecznym rynkom zbytu (tzw. nearshoring ). Jak zauważa Piotr Kalisz, napięcia geopolityczne sprawiły, że globalne firmy zaczęły przywiązywać większą wagę do potencjalnych zagrożeń związanych z lokowaniem produkcji w odległych krajach, a mniejsze znaczenie miała sama minimalizacja kosztów. Przyczyniło się to do napływu bezpośrednich inwestycji do Polski i obecności globalnych firm na polskim rynku. Efektem tych zjawisk jest nie tylko pobudzenie aktywności gospodarczej (czyli większe wydatki inwestycyjne), ale również silniejsze powiązanie polskich przedsiębiorstw i dostawców z europejskimi producentami. Sami przedsiębiorcy również przyznają, że odczuli zmiany w wyniku ostatnich zawirowań w świecie. Patryk Szczotka, Starszy Konsultant wDepartamencie Eksportu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, zauważa, że wiele przedsiębiorstw wycofało się z Rosji i Białorusi lub też zostało zmuszonych do przebudowania swoich obecnych łańcuchów dostaw, partnerstw i modeli biznesowych. – Po pierwsze, wojna zweryfikowała naszych partnerów handlowych i ich postawy względem obecnego porządku geopolitycznego, a po drugie stała się źródłem nowych modeli współpracy. Oba te wydarzenia wpisują się w rywalizację między USA i Chinami, a także w dyskusje o przyszłości europejskiego przemysłu i technologii – mówi. 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Poziom stóp referencyjnych NBP od początku 2016 roku do lutego 2024 % -9 -6 -3 0 3 6 9 12 15 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Wzrost PKB (%, r./r.) w latach 2004–2023 % „Napięcia geopolityczne sprawiły, że globalne firmy przywiązują większą wagę do potencjalnych zagrożeń związanych z lokowaniem produkcji w odległych krajach”. Piotr Kalisz Główny Ekonomista, Citi Handlowy Źródło: GUS Źródło: NBP, Bloomberg